Ateli havale ?

[Lutfiye]

Atesli havale ATESLI HAVALE [Febril Konvulsiyon] Atesin ani olarak yukselmesi baz cocuklarda atesli havale denilen bilinc kayb, katlasma ve istem ds kaslmalara yol acabilir. 6 ay - 7 yas arasndaki cocuklarn % 2 ile 4 'unde gorulur. Olgularn hemen hemen yars 1-2 yaslarndadr. Atesli havaleye ailevi yatknlk soz konusu olabilir. Bir kez atesli havale gecirmis olan cocukta tekrar havale gorulme olaslg % 30 kadardr. Uc yl hic havale gecirmezse bu sklk % 10 'a iner. 15 dakikadan ksa suren, gun icinde yinelemeyen havale icin "basit atesli havale" deyimi kullanlr. Cok sayda ve uzun suren havale nobetleri "kompleks atesli havale" olarak adlandrlr. Basit atesli havale hicbir araz brakmazken, kompleks olgularda ileride sara hastalg gorulme sklg artarak % 9 'u bulur. Ates cesitli enfeksiyon hastalklar ile iliskili olarak meydana gelebilir. Atesin yuksek ya da hafif olusu her zaman hastalgn ciddiyetiyle baglantl degildir. Basit bir viral enfeksiyonda yuksek ates, belirgin bogaz ya da idrar yolu iltihabnda hafif ates gorulebilir. Baslatan faktor her ne olursa olsun ates, vucudun savunma araclarndan birisidir. Mikroplar en iyi dogal vucut scaklg olan 36.5 - 37.5 santigrat derecede urerler. Bagsklk sitemimiz bir enfeksiyon soz konusu oldugunda beyindeki vucut scaklgn duzenleyen merkezin termostat ayarn degistirerek sy yukseltir. Boylece ideal ureme ortam scaklgndan yoksun kalan mikro organizmalar istedikleri gibi cogalamazlar. Goruldugu gibi hafif ates aslnda enfeksiyonla mucadelede basary arttrmaktadr. Yuksek ates ise istenmeyen bir durumdur. Vucut scaklg gerekli mudahalelerle 39.5 C derecenin altnda tutulmaldr. Soru: "Cocugumun atesi var, ne yapmalym?" Yant: Cocugunuzun uzerinde varsa yorgan kaldrn, kaln giysileri ckarn. Atesi 38'in uzerindeyse doktorunuzun onerdigi miktarda "parasetamol" surubu icirin. Icemiyorsa fitil de kullanabilirsiniz. Ates duserken terleme ile sv kayb meydana geldiginden sk sk su vermeyi ihmal etmeyin. Islak ic camasrlarn degistirin. Ates 39.5'in uzerindeyse anlatlanlara ek olarak cocugunuzu tamamen soyun, yatagna bir havlu serin, uzerine yatrn. Islak bir sunger ya da bezle aln, boyun, koltuk altlar, bacak aralar ve buklum yerlerini sk sk silin. Bu is icin buzlu, kolonyal, sirkeli degil sadece lk su kullann. Yarm saat icinde ates dusmezse doktorunuzla gorusun ya da hastaneye basvurun. Hastalgn nedenine yonelik tedavi gerekliligi (antibiyotik vb) mutlaka hekim tarafndan verilmesi gereken bir karardr. Soru: "Atesi dusurmek icin ASPIRIN verebilir miyim?" Yant: Aslnda kesinlikle aspirin kullanmayn demek mumkun degildir. Ancak cocugunuz "viral enfeksiyon" ornegin grip, kzamk ya da su cicegi geciriyorsa aspirin kullanldgnda cok nadir olarak "Reye sendromu" sorunuyla kars karsya kalnabilir. Reye Sendromu karaciger hasar ile seyreden bir hastalk tablosudur. Tek nedeni aspirin kullanm degildir. Ama viral enfeksiyonlarda aspirin kullanlan olgularda sklgnn arttgna dair yaynlar vardr. Aniden atesi yukselmis bir cocukta etken viral midir degil midir diye arastrmaya cogu kez zaman olmayacag icin aspirin yerine parasetamol kullanmak daha guvenli bir secenek olmaktadr. Soru: "Cocugum havale gecirirken, ne yapmalym?" Yant: Yaptgnz tum mudahalelere ragmen cocugunuz gozlerini bir noktaya dikip sizinle iletisimini kaybeder, agz kopurur, vucudunda kaslmalar meydana gelirse ilk yaplacak sey panige kaplmamaktr. Onu hemen yere yatrn, ayltmaya calsmayn, saga sola kosup yalnz brakmayn, yannda durun. Kusarsa govdesini ve basn bir yana cevirin. Dislerinin arasna elinizi ya da bir cismi sokusturmaya calsmayn, zorlamayn. Eger kendiliginden aralanms ise bukulmus bir kumas araya hafifce sokabilirsiniz. Bu uygulamada amac dilin srlmasn onlemektir. Tekrar ediyorum bir sey sokmak icin zorlamak yok! Havale bir kac dakika icinde kendiliginden duracaktr. Sabrla bekleyin (bu bekleyis insana saatler geciyor hissini veriyor olsa da) .. Havale geciren cocugu kapp soguk dusun altna sokmayn. Siz dus yaptrsanz da yaptrmasanz da havale duracaktr. Havale durduktan sonra doktorunuza bas vurun. O gereken tedaviyi duzenleyecektir. Eger havale durmuyorsa vakit yitirmeden acil servisi olan bir hastaneye gotururun. Soru: "Hastanede neler yaplyor?" Yant: Hastanede cocugunuzun solunum yollar aspirator denilen aletle temizlenecek, oksijen solutulacak, makatndan iceriye havale durdurucu madde (diazepam, klonazepam) verilirken bir yandan serum taklacaktr. Havale bu sekilde de sona ermezse damar yolundan havale durdurucu maddeler verilebilir. Cocugunuz bir sure gozlem altnda tutularak gerekli incelemeler yaplacaktr. Atesin nedeni saptandktan sonra asl nedene yonelik tedaviler duzenlenecektir. Kompleks atesli havale geciren cocuklara uzunca bir sure (6 ay-2 yl) havale onleyici ilac kullanlmas gerekebilir.